Τερμίτες
Οι τερμίτες είναι μικρόσωμα έντομα (3-22
χιλιοστά) που ανήκουν στην κατηγορία των ξυλοφάγων και που αρκετοί μπερδεύουν
με τα μυρμήγκια. Συγκαταλέγονται στα αρχαιότερα έντομα της φύσης, καθώς έχουν
βρεθεί απολιθώματά τους σε σχηματισμούς ηλικίας άνω των 100 εκατομμυρίων ετών. Συνήθως
ζουν από 2 (τερμίτης – εργάτης) έως και 12 χρόνια (βασίλισσα).
Μαζί με τα σαράκια, οι τερμίτες αποτελούν τους κυριότερους ζωϊκούς εχθρούς του ξύλου , προκαλώντας μεγάλες ζημιές σε ξύλινα πατώματα, κουφώματα, έπιπλα, ξύλινα αντικείμενα, καθώς επίσης και σε βιβλία. Τις περισσότερες φορές, οι εν λόγω ζημιές αποδίδονται λανθασμένα σε μυρμήγκια ή στην υγρασία.
Μαζί με τα σαράκια, οι τερμίτες αποτελούν τους κυριότερους ζωϊκούς εχθρούς του ξύλου , προκαλώντας μεγάλες ζημιές σε ξύλινα πατώματα, κουφώματα, έπιπλα, ξύλινα αντικείμενα, καθώς επίσης και σε βιβλία. Τις περισσότερες φορές, οι εν λόγω ζημιές αποδίδονται λανθασμένα σε μυρμήγκια ή στην υγρασία.
Η
καταλληλότερη θερμοκρασία για τη δράση και την ανάπτυξη των τερμιτών, είναι
μεταξύ 24 και 35 βαθμών κελσίου. Σε πιο
ψυχρές συνθήκες, μένουν ανενεργοί μέχρι η θερμοκρασία να τους ευνοήσει. Καθώς
το σώμα τους είναι μαλακό και ευάλωτο στην αφυδάτωση, συχνά προτιμούν τις
συνθήκες υγρασίας. Για παράδειγμα, μια διαρροή στο καλοριφέρ ή τις σωληνώσεις
του μπάνιου, μπορεί να ευνοήσει την εμφάνισή τους.
Μορφολογία
Ανήκοντας στην τάξη των ισόπτερων εντόμων, οι τερμίτες
έχουν έξι πόδια και το σώμα τους χωρίζεται σε τρία τμήματα: την κεφαλή, τον
θώρακα και την κοιλία χωρίς όμως αυτό να είναι διακριτό. Αυτό είναι και ένα ορατό χαρακτηριστικό που τα διαφοροποιεί από τα μυρμήγκια. Διαθέτουν τρίχες και άλλα εξειδικευμένα αισθητήρια
όργανα, που τους επιτρέπουν να αντιλαμβάνονται με ευκολία την επαφή, την πίεση,
τις οσμές και τις γεύσεις.
Μία χαρακτηριστική μορφολογική διαφορά του τερμίτη συγκριτικά με το ιπτάμενο μυρμήγκι, που φαίνεται εύκολα και με γυμνό μάτι, είναι ότι ο τερμίτης έχει ίσες τις πτέρυγες (σε μήκος) ενώ το μυρμήγκι έχει τις μπροστινές πτέρυγες πιο μακριές από τις πίσω.
Μία χαρακτηριστική μορφολογική διαφορά του τερμίτη συγκριτικά με το ιπτάμενο μυρμήγκι, που φαίνεται εύκολα και με γυμνό μάτι, είναι ότι ο τερμίτης έχει ίσες τις πτέρυγες (σε μήκος) ενώ το μυρμήγκι έχει τις μπροστινές πτέρυγες πιο μακριές από τις πίσω.
Αποικία και κάστες
Οι τερμίτες ζουν σε συνεργατικές, ανάμικτες ομάδες που
είναι γνωστές ως αποικίες. Κάθε κοινωνία έχει διαφορετικές οσμές, οι οποίες
διευκολύνουν τα μέλη της να αναγνωρίζουν τους συντρόφους τους και να διατηρούν
αποστάσεις από τα μέλη άλλων αποικιών.
Μέσα σε αυτές τις αποικίες, υπάρχουν τρεις βασικές κοινωνικές ομάδες, γνωστές και ως κάστες:
Μέσα σε αυτές τις αποικίες, υπάρχουν τρεις βασικές κοινωνικές ομάδες, γνωστές και ως κάστες:
Αναπαραγωγικά Άτομα
Τα αναπαραγωγικά άτομα, που παράγουν όλους τους
απογόνους μιας αποικίας τερμιτών και παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην εξάπλωση και
την ίδρυση νέων αποικιών.
Εργάτες
Οι εργάτες, που αποτελούν το 90% του πληθυσμού και
είναι υπεύθυνοι για τη φύλαξη των αυγών, την κατασκευή και τη συντήρηση των
στοών, την αναζήτηση τροφής, καθώς και τη θρέψη όλων των μελών της αποικίας.
Οπλίτες
Οι οπλίτες, που έχουν κυρίως αμυντικό ρόλο και
προστατεύουν την αποικία από φυσικούς εχθρούς όπως είναι τα μυρμήγκια.
Τα αναπαραγωγικά άτομα, διακρίνονται σε πρωτεύοντα
και δευτερεύοντα αναπαραγωγικά, με τα πρώτα να είναι γνωστά επίσης ως βασιλιάς και βασίλισσα και τα δευτερεύοντα ως σμηνουργοί.
Ασφαλώς, σε μια αποικία συναντάμε επίσης τα ωά και τα ατελή άτομα, τα οποία αναπτύσσονται για να δώσουν τους παραπάνω τρεις τύπους.
Ασφαλώς, σε μια αποικία συναντάμε επίσης τα ωά και τα ατελή άτομα, τα οποία αναπτύσσονται για να δώσουν τους παραπάνω τρεις τύπους.
Σμηνουργία
Η σμηνουργία είναι χαρακτηριστικό μιας μακροχρόνιας
προσβολής από τερμίτες. Συνήθως συμπίπτει με περιόδους βροχοπτώσεων,
ιδίως όταν αυτές ξεκινούν αργά το φθινόπωρο. Παρ’ ότι οι τερμίτες κατά κανόνα
αποφεύγουν το φως, κατά τη σμηνουργία τα πτερωτά αναπαραγωγικά άτομα εξέρχονται
από τη μητρική φωλιά και καλούνται να δημιουργήσουν νέες φωλιές, επεκτείνοντας
έτσι την προσβολή. Τότε είναι που συνήθως γίνεται αντιληπτή μία προσβολή από τερμίτες.
Μικρές σμηνουργίες είναι δυνατόν να λαμβάνουν χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η έξοδος των πτερωτών από τις φωλιές επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως η θερμοκρασία, η υγρασία, η ένταση φωτεινής ακτινοβολίας, η ταχύτητα ανέμων, η ατμοσφαιρική πίεση κ.α. Εάν οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές, οι πτερωτοί τερμίτες παραμένουν στις στοές και τη φωλιά τους. Η πτήση κατά τη σμηνουργία είναι μάλλον βραχεία και η κατεύθυνσή της επηρεάζεται από τα επικρατούντα ρεύματα του αέρα. Αμέσως μετά την προσγείωσή τους, οι πτερωτοί τερμίτες αποβάλλουν τις πτέρυγές τους, αποκόπτοντάς τες.
Μικρές σμηνουργίες είναι δυνατόν να λαμβάνουν χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η έξοδος των πτερωτών από τις φωλιές επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως η θερμοκρασία, η υγρασία, η ένταση φωτεινής ακτινοβολίας, η ταχύτητα ανέμων, η ατμοσφαιρική πίεση κ.α. Εάν οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές, οι πτερωτοί τερμίτες παραμένουν στις στοές και τη φωλιά τους. Η πτήση κατά τη σμηνουργία είναι μάλλον βραχεία και η κατεύθυνσή της επηρεάζεται από τα επικρατούντα ρεύματα του αέρα. Αμέσως μετά την προσγείωσή τους, οι πτερωτοί τερμίτες αποβάλλουν τις πτέρυγές τους, αποκόπτοντάς τες.
