Σαράκι
Όπως και οι τερμίτες (ισόπτερα), το σαράκι (κολεόπτερο) ανήκει στην κατηγορία των ξυλοφάγων εντόμων. Προσβάλλει ζωντανά, μισονεκρωμένα, άρρωστα, καμμένα, ταλαιπωρημένα από ξηρασία ή νεκρά δέντρα, καθώς επίσης και ξύλα που έχουν υποστεί πλήρη επεξεργασία και έχουν τοποθετηθεί σε κατασκευές, σε έπιπλα ή ξύλινα αντικείμενα.
Οι βλάβες που προκαλεί το σαράκι, κυμαίνονται από μικροσκοπικές τρύπες στην επιφάνεια του ξύλου, μέχρι μείωση της κατασκευαστικής ακεραιότητας των ξύλινων μερών μιας οικοδομής, των επίπλων κλπ.
Το πρόβλημα είναι ότι οι βλάβες αυτές συνήθως γίνονται αντιληπτές από εμάς όταν η ζημιά έχει ήδη προχωρήσει πολύ.
Το ελληνικό σαράκι είναι το Anobium punctatum, με διάρκεια ζωής συνήθως 2 με 4 χρόνια στη μορφή της προνύμφης. Έχει μήκος 6-7 χιλιοστά και είναι γκριζόλευκο με λευκές τρίχες.
Περνάει όλη του τη ζωή μέσα στο ξύλο, σχηματίζοντας κυκλικές στοές διαμέτρου 1-2 χιλιοστά, γεμάτες αμμώδες πριονίδι που περιέχει και περιττώματα.
Όταν ενηλικιωθεί, βγαίνει μέσα από στρογγυλές οπές εξόδου που δημιουργούνται από το μάσημα του ξύλου.
Σαράκι αντιμετώπιση – Fumigation
Η οριστική εξόντωση του σαρακιού συντελείται με τη μέθοδο του υποκαπνισμού (fumigation), που απαλλάσσει τον χώρο μας από όλα τα ξυλοφάγα έντομα, σε όλα τα βιολογικά τους στάδια (αυγό, προνύμφη, τέλειο έντομο).
Τα υποκαπνιστικά σκευάσματα (fumigants), είναι ουσίες που δρουν σε μορφή αερίου, έχουν άριστη διεισδυτικότητα και σε συγκεκριμένες θερμοκρασίες και πιέσεις γίνονται θανατηφόρες για τα έντομα και τα τρωκτικά. Λόγω της ιδιότητάς τους, τα αέρια διαπερνούν την μάζα του ξύλου επιφέροντας τον θάνατο των εντόμων.
Τα χρησιμοποιούμε όταν δεν μπορούμε να ελέγξουμε μια εντομολογική προσβολή με άλλες κατασταλτικές μεθόδους και σε μέρη όπως οριζόντιες αποθήκες, εξοχικές κατοικίες, containers, silos, βαγόνια, αμπάρια πλοίων, κενούς χώρους, έπιπλα σπιτιών και μέσα όπου είναι αδύνατο να χρησιμοποιήσουμε άλλα εντομοκτόνα.
Κύριο συστατικό των υποκαπνιστικών σκευασμάτων είναι η φωσφίνη, ένα εντομοκτόνο αέριο (fumigant) που εκλύεται από φωσφορούχο αργίλιο και φωσφορούχο μαγνήσιο.
Προσβάλλει τον κυτταρικό μεταβολισμό των ξυλοφάγων εντόμων είτε από το σώμα, είτε από την αναπνευστική οδό. Η δράση της φωσφίνης διαρκεί από 3 έως 10 ημέρες, εξοντώνοντας οριστικά τα έντομα.
Όλα τα υποκαπνιστικά (fumigants) πρέπει να χρησιμοποιούνται από ειδικευμένους επιστήμονες και επιβάλλεται η άριστη γνώση των ιδιοτήτων τους και των μέτρων ασφαλείας για τον άνθρωπο και τα ζώα. Για μέγιστη αποτελεσματικότητα, θα πρέπει να εφαρμόζεται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα απολύμανσης & υγιεινής, που αφορά στην πρόληψη, τον έλεγχο και την καταπολέμηση–αντιμετώπιση.
Σε κάθε εφαρμογή υποκαπνισμού, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι το καλό κλείσιμο του κάθε χώρου, για να μην έχουμε διαρροή αερίου. Για το σκοπό αυτό, χρησιμοποιούνται ειδικά πoλυστρωματικά νάιλον που δεν επιτρέπουν στο αέριο να διαφύγει.
Διαβάστε περισσότερα για την καταπολέμηση του σαρακιού.
Πιθανότητες προσβολής ξύλου από έντομα
Για να κατανοήσουμε τους λόγους που τα κολεόπτερα όπως το σαράκι προσβάλλουν τα διάφορα είδη κατασκευαστικού ξύλου, είναι απαραίτητο να λάβουμε υπ’ όψιν τους βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτή την προσβολή:
Περιεχόμενη υγρασία
Καθώς το ξύλο ξηραίνεται, φτάνει στα άριστα (για τα ξυλοφάγα κολεόπτερα) επίπεδα υγρασίας. Όταν η περιεχόμενη υγρασία φτάσει στο 12-15%, καθίσταται πιο πιθανή τροφική πηγή για τα έντομα.
Χημικές Ουσίες
Έχει παρατηρηθεί ότι τα ξυλοφάγα κολεόπτερα, όπως το σαράκι, αρέσκονται σε διάφορες χημικές ουσίες που περιέχει το ξύλο. Πολλές ομάδες εντόμων είναι ικανές να πέψουν την κυτταρίνη, ενώ σε μικρότερο ποσοστό καταναλώνεται η λιγνίνη. Άλλα έντομα καλύπτουν τις διατροφικές τους ανάγκες με το άμυλο και τις μικρές ποσότητες σακχάρων που περιέχονται στο ξύλο, ενώ κάποια είναι πιθανό να αφομοιώνουν μικρές ποσότητες πρωτεϊνών.
Κατάσταση του Ξύλου
Μετά από εκτεταμένη έκθεσή μας στην υγρασία, η ξυλεία αποσυντίθεται και γίνεται πιο ευάλωτη για προσβολή. Όποιος μύκητας κι αν έχει προσβάλει το ξύλο, η αποσύνθεση των κυττάρων του διευκολύνει τη διείσδυση της προνύμφης.
Εντομοκτόνος Γέλη (gel)
Σε περιπτώσεις που δεν μπορούμε να επέμβουμε με υποκαπνισμό για την καταπολέμηση ξυλοφάγων εντόμων σε πατώματα, ξύλινες οροφές, κλπ εφαρμόζουμε εντομοκτόνο γέλη. H εντομοκτόνος γέλη είναι ένα ειδικά σχεδιασμένο συντηρητικό ξύλου που περιέχει εντομοκτόνο (permethrin) για την προληπτική και θεραπευτική αντιμετώπιση εντόμων που προσβάλλουν το ξύλο, συμπεριλαμβανομένων και των τερμιτών. Το gel προσφέρει εξαιρετική διεισδυτικότητα, ακόμα και σε σκληρά ξύλα. Έχει θιξοτροπικές ιδιότητες που το καθιστούν εύκολο στην εφαρμογή χωρίς να στάζει.
Το προϊόν είναι ετοιμόχρηστο και μπορεί να εφαρμοστεί με α) ψεκασμό β) έγχυση και γ) επίχρισμα.
Το βάθος διείσδυσης εξαρτάται από το είδος του ξύλου και κυμαίνεται από 3 – 6,5 εκατοστά.
Για την εφαρμογή της γέλης σε πολλές περιπτώσεις πρέπει να προηγηθεί τρίψιμο του ξύλου όταν αυτά έχουν περαστεί με βερνίκια που δημιουργούν κρούστα στην επιφάνεια τους ( βερνίκια πατωμάτων). Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνουμε καλύτερη διεισδυτικότητα.
Μετά από κάθε εφαρμογή γέλης, τα ξύλα μπορείτε να τα επεξεργαστείτε όπως θέλετε (βάψιμο, βερνίκι κ.α.).
Το πλεονέκτημα που μας δίνει το gel είναι η υπολειμματικότητα του η οποία προστατεύει τα ξύλα από μελλοντική προσβολή για αρκετά χρόνια.